Co to jest wodogłowie?

Wodogłowie spowodowane jest nieprawidłowym nagromadzeniem płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF) w wewnętrznej części mózgu (komorach mózgu). Układ komorowy składa się z czterech komór połączonych wąskimi przejściami. CSF przepływa przez nie, zanim wydostanie się do wnęki, tak zwanej przestrzeni podpajęczynówkowej. Pokrywa mózg i rdzeń kręgowy, zwykle wchłania się ponownie do krwioobiegu, a także ma istotne funkcje podtrzymujące życie:

• działa jak poduszka lub „amortyzator” przed urazami,
• dostarcza składniki odżywcze i białka, niezbędne do odżywiania i prawidłowego funkcjonowania mózgu.

Brak równowagi w produkcji i absorpcji powoduje nieprawidłowe poszerzenie komór. Z tego względu wzrasta ciśnienie w mózgu (ciśnienie śródczaszkowe), co może prowadzić do poważnych uszkodzeń neurologicznych.

W niektórych przypadkach przyczyna wodogłowia nie jest jednoznacznie zidentyfikowana.

Wodogłowie można sklasyfikować w następujący sposób: 

Komunikujące 

• Cyrkulacja płynu mózgowo-rdzeniowego w komorach mózgu jest prawidłowa, ale zablokowane jest wchłanianie do krwiobiegu

i niekomunikujące lub obstrukcyjne

• Cyrkulacja płynu mózgowo-rdzeniowy jest zablokowana w przestrzeniach pomiędzy komorami bocznymi, komorą trzecią i/lub czwartą.

Inne klasyfikacje to:

Wodogłowie wrodzone, tj. istniejące od chwili narodzin. Wodogłowie u dzieci może być diagnozowane w trakcie ciąży lub już przy porodzie. Często dzieci urodzone z wodogłowiem mają nieprawidłowy obwód głowy. Wodogłowie wrodzone może występować razem z takimi chorobami jak np.:

• Rozszczep kręgosłupa.
• Zespół Dandy-Walkera.
• Zwężenie przepływu.

Wodogłowie nabyte może wystąpić na każdym etapie życia człowieka w wyniku wypadku, operacji, krwawienia mózgowego, nowotworu, zapalenia opon mózgowych i/lub innych przyczyn.

Szczególną formą wodogłowia nabytego jest tzw. wodogłowie normotensyjne (NPH).

Wodogłowie normotensyjne to problem natury neurologicznej, polegający na poszerzeniu komór przy niedostatecznym ciśnieniu płynu mózgowo-rdzeniowego. NPH charakteryzuje się połączeniem objawów takich jak upośledzenia chodu (chód niezgrabny, szeroki), nietrzymanie moczu i formą demencji.

Diagnoza ta jest o tyle istotna, że stanowi ona potencjalnie odwracalną przyczynę demencji.

Przyczyna NPH jest często niejasna. Przypadki te nazywane są „pierwotnymi” lub „idiopatycznymi” NPH (iNPH). Pozostałe przypadki to tzw. wtórne NPH (sNPH). Przyczyna schorzenia to zwykle uraz głowy, krwawienie podpajęczynówkowego, zapalenie opon mózgowych lub guz.

NPH jest chorobą osób starszych, występującą zwykle pomiędzy 65. a 70. rokiem życia.

Objawy wodogłowia różnią się w zależności od wieku pacjenta. Mogą na nie wpływać także inne schorzenia.

W zależności od wieku i objawów u pacjentów istnieją różne możliwości diagnozowania wodogłowia. Diagnoza zwykle zawsze składa się z technik obrazowania, takich jak ultrasonografia, tomografia komputerowa (CT) lub tomografia rezonansu magnetycznego (MRT). Za pomocą technik obrazowania uwidacznia się kształt i wielkość komór.

Metoda endoskopowa 

W przypadku wodogłowia niekomunikującego, leczenie endoskopowe (wentrykulostomia endoskopowa komory III - ETV) jest często główną metodą leczenia. W trakcie zabiegu, chirurg wprowadza endoskop do głowy pacjenta w celu usunięcia blokady lub otwarcia komór, umożliwiając tym samym dalsze, prawidłowe krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego.