Bóle głowy po znieczuleniu podpajęczynówkowym PDPH

Bóle głowy po znieczuleniu podpajęczynówkowym (PDPH) to częste powikłania po znieczuleniu podanym przez nakłucie oka, podawanym w celach diagnostycznych lub terapeutycznych. Przyjmuje się, że powikłanie wynika z wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego przez otwór powstały w wyniku nakłucia, co powoduje obniżenie poziomu płynu w mózgu i rdzeniu kręgowym. Początek objawów występuje najczęściej w ciągu dwóch dni i przejawia się jako silny, paraliżujący ból głowy, zaogniający się w wyniku poruszania, a także przez pozostawanie w pozycji siedzącej lub stojącej. Objawy ulegają złagodzeniu w pozycji leżącej.

Diagnostyka różnicowa

Należy wykluczyć zapalenie opon mózgowych, zakrzepica zatok żylnych centralnych (CVST), krwiak lub ropień rdzenia kręgowego, zakrzepica żył korowych/mózgowych, krwiak podtwardówkowy wewnątrzczaszkowy, łagodne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, migrena i kofeinowy ból głowy.

Częstotliwość występowania

Częstotliwość występowania waha się w zakresie od 5% do 30%. Co do zasady, kilka czynników zwiększa ryzyko wystąpienia u pacjenta bólu głowy w wyniku wkłucia pozaustrojowego. Czynniki ryzyka obejmują płeć (większe narażenie kobiet), ciążę, młodszy wiek (20-40 lat) oraz migreny (zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia PDP). 

Leczenie

Popularną metodą leczenia PDPH jest doustne podawanie płynów. W tym zakresie przetestowano substancje takie jak kofeina, cosyntropina i sumatriptan. Jednak leczenie zachowawcze cechuje się stosunkowo niską skutecznością. Uporczywe i ciężkie PDPH może wymagać leczenia krwią podaną do przestrzeni nadtwardówkowej. Niewielka ilość krwi pacjenta jest wstrzykiwana do przestrzeni nadtwardówkowej w pobliżu miejsca pierwotnego nakłucia; powstały w ten sposób skrzep krwi „łata” wyciek oponowy. Zabieg ten niesie ze sobą ryzyka typowe dla każdego nakłucia zewnątrzoponowego. Ta metoda cechuje się jednak wysoką skutecznością.

Profilaktyka

Występowanie PDPH jest bezpośrednio związane ze średnicą igły, która przebija tkankę twardą oraz z geometrią końcówki igły. Badania dowodzą, że stosowanie igieł o odpowiednich kształtach, takich jak igły o „kształcie rysika ołówka” są lepsze niż igły inwazyjne („kształt Quincke'a”). 

Ekonomia

PDPH prowadzi do znacznego wydłużenia pobytu w szpitalu i zwiększenia nakładów pracy związanych z opieką nad pacjentem, co może się przełożyć na dodatkowe obciążenie pracą i nadmierne wydatki ponoszone przez szpital. Oprócz negatywnego wpływu na komfort pacjenta, istotne są również aspekty psychospołeczne (np. w przypadku kobiet w połogu pragnących opiekować się noworodkami i cierpiących na PDPH).

Bibliografia: 

1. ^{Ahmed Ghaleb, Arjang Khorasani, and Devanand Mangar. Post-dural puncture headache. Int J Gen Med. 2012; 5: 45–51.}
2. ^{D. K. Turnbull and D. B. Shepherd. Post-dural puncture headache: pathogenesis, prevention and treatment. British Journal of Anaesthesia 91 (5): 718-729 (2003)}
3. ^{Safa-Tisseront V, Thormann F, Malassiné P et al. (August 2001). "Effectiveness of epidural blood patch in the management of post-dural puncture headache". Anesthesiology 95 (2): 334–9}
4. ^{Lambert DH, Hurley RJ, Hertwig L, Datta S. Role of needle gauge and tip configuration in the production of lumbar puncture headache. Reg Anesth. 1997;22(1):66–72.}
5. ^{Horlocker TT. Complications of spinal and epidural anesthesia. Anesthesiol Clin North America, 2000;18(2):461–485.}
6. ^{Vandam LD, Dripps RD. Long-term follow-up of patients who received 10,098 spinal anesthetics; syndrome of decreased intracranial pressure (headache and ocular and auditory difficulties). J Am Med Assoc. 1956;161(7):586–591.}
7. ^{Sharma SK, Gambling DR, Joshi GP, Sidawi JE, Herrera ER. Comparison of 26-gauge Atraucan and 25-gauge Whitacre needles: insertion characteristics and complications. Can J Anaesth 1995; 42: 706±10}
8. ^{Angle P, Tang SL, Thompson D, Szalai JP. Expectant management of postdural puncture headache increases hospital length of stay and emergency room visits. Can J Anaesth. 2005 Apr;52(4):397-402.}