Terapia bólu w położnictwie

„Leczenie bólu oraz znieczulenie w położnictwie to jedyny obszar praktyki anestezjologicznej, w którym opiekę sprawuje się jednocześnie nad dwoma pacjentami” > Dodatkowe informacje

Ilekroć ciężarna matka otrzymuje leczenie przeciwbólowe, interdyscyplinarny zespół lekarzy, pielęgniarek i położnych dba o zdrowie dwóch pacjentów - matki i nienarodzonego jeszcze dziecka. Odpowiednie zarządzanie bólem w dziedzinie położnictwa uległo zasadniczym zmianom, nie tylko w odniesieniu do samej techniki, ale także w rozumieniu wyniku medycznego, związanych z nim zagrożeń i postrzegania bólu.

W idealnych warunkach wystarczyłoby rozróżnienie pomiędzy porodem naturalnym a selektywnym, jednak w rzeczywistości nieprzewidziane zdarzenia mogłyby zwiększyć ryzyko zarówno dla matki, jak i jej nienarodzonego dziecka, potencjalnie prowadząc do stanu zagrożenia życia. Dobór odpowiedniego znieczulenia oraz decyzja pomiędzy porodem naturalnym a cesarskim cięciem zależy głównie od stanu zdrowia. Dodatkowo, ważną rolę odgrywają takie czynniki jak pochodzenie kulturowe, porady ekspertów i własne oczekiwania.

Nowoczesne leczenie bólu zapewnia holistyczne podejście, począwszy od rozpoczęcia porodu, obejmując fazy poszerzenia i porodu, a skończywszy na leczeniu rany ciętej. Inteligentne rozwiązania produktowe pozwalają kobiecie w ciąży na poród w możliwie najbardziej przyjaznej atmosferze przy zmniejszonym lub ograniczonym bólu.

Leczenie bólu poporodowego oraz bólu po cięciu cesarskim

Każda kobieta zmaga się z bólem poporodowym bez względu na rodzaj porodu. Ból następuje zarówno po porodzie drogami natury jak i w wyniku cięcia cesarskiego. Prawidłowe postępowanie podczas leczenia przeciwbólowego zapewnia możliwość szybkiego podjęcia opieki nad dzieckiem oraz zainicjowania karmienia piersią. Ważną kwestią przy wdrożeniu właściwej farmakoterapii jest nie tylko wybór skutecznego leku przeciwbólowego, ale również zwrócenie uwagi, aby był on najbezpieczniejszy zarówno dla kobiety jak i dla jej nowonarodzonego dziecka. Warto zwrócić uwagę na opracowany przez WHO parametr Relative Infant Dose (RID) określający stosunek ilości leku, jaką dziecko otrzymuje z mlekiem (w przeliczeniu na jego masę ciała) do dawki leku, jaką otrzymuje matka (w przeliczeniu na jej masę ciała). Przyjmuje się, że lek przeciwbólowy jest bezpieczny dla dziecka, jeżeli wartość RID jest mniejsza niż 10%. Natomiast lek, którego RID jest większy niż 25% nie powinien być w ogóle stosowany. Najbezpieczniejsze leki przeciwbólowe wg kategorii prof. Hale’a oznaczone są symbolem L1 i są to leki stosowane u kobiet karmiących piersią, u których dzieci nie wykazano negatywnych efektów, Leki kategorii L1 oceniono w badaniach jako nie wykazujące ryzyka dla dzieci ani odległych szkodliwych działań.

Substancja aktywna RID [%] Kategoria prof. Hale’a

paracetamol 6,41–24,23 L1

ibuprofen 0,12–0,66 L1

Na tle wszystkich leków przeciwbólowych zdecydowanie najkorzystniej wyróżniają się Paracetamol oraz Ibuprofen. Co prawda niewielkie ilości paracetamolu stosowanego w bezpiecznej dawce przedostają się do mleka matki, ale nie opisano objawów niepożądanych u noworodków, a dawki przedostające się do mleka matki są znacznie niższe od dawek zalecanych do stosowania u noworodków. Natomiast stężenie ibuprofenu w mleku matki wynosi < 1%, co wskazuje na możliwości bezpiecznego stosowania tego NLPZ u matek karmiących także ze względu na krótki okres półtrwania i brak aktywnych metabolitów ibuprofenu. W związku z powyższym Ibuprofen znalazł się w wielu zaleceniach i rekomendacjach, m. min. w:

• Zaleceniach American College of Obstetricians and Gynecologists dotyczących leczenia bólu poporodowego - 2018
• Stanowisku naukowym dotyczącym NLPZ i ibuprofenu wydanym przez brytyjskie towarzystwo naukowe Royal College of Obstetricians and Gynaecologists – 2018
• Oficjalnej informacji naukowej wydanej dla pracownikow służby zdrowia NHS (UK Medicines Information (UKMi) pharmacists for NHS healthcare professionals) - 2020