You have successfully logged out.
Systematyczna analiza
Skąd pochodzą surowce wykorzystywane w produkcie? Czego potrzebujemy do jego wytworzenia? Jak jest utylizowany? W B. Braun rozpoczęliśmy analizę cyklu życia naszych produktów.
W niewielkim niemieckim miasteczku Bad Arolsen wytwarzany jest produkt codziennie wykorzystywany na całym świecie: jednorazowa strzykawka Omnifix® F o pojemności 1 ml. Jednak wspomniany wariant to tylko jeden z około 700 modeli strzykawek produkowanych w Bad Arolsen i wysyłanych do 140 krajów na całym świecie. Każdego roku z fabryki ALMO — spółki zależnej B. Braun specjalizującej się w produkcji strzykawek jednorazowych — wychodzi 1,8 miliarda produktów. Jednorazowa strzykawka waży zaledwie kilka gramów, jednak w Bad Arolsen przetwarza się rocznie 9 000 ton granulatów z tworzyw sztucznych potrzebnych do ich produkcji.[1]
Wraz innowacyjnością i efektywnością, zrównoważony rozwój jest jedną z wartości korporacyjnych B. Braun. Jako firma rodzinna, skoncentrowana na przyszłych pokoleniach, angażujemy się w działania na rzecz efektywności energetycznej, ochrony klimatu i oszczędnego gospodarowania zasobami na całym świecie. Aby tworzyć zrównoważone produkty i usługi, wykorzystujemy nowe technologie i koncentrujemy się na jednolitych standardach. Naszym celem na rok 2030 jest redukcja emisji CO₂e w zakresie 1 i 2 o 50% w porównaniu z rokiem 2021.
Aby ocenić, gdzie istnieje potencjał do optymalizacji, musimy najpierw dokładnie wiedzieć, ile emitujemy. Co więcej, konieczne jest także ustalenie, gdzie te emisje powstają. Właśnie tym zajmuje się ocena cyklu życia produktu (LCA) — określa ona całkowity wpływ produktu na środowisko, od pozyskania surowców, po jego utylizację.
Liesa Glaess jest menedżerką programu menedżerkę programu zrównoważonego rozwoju w obszarze Hospital Care. Wyjaśnia ideę LCA w następujący sposób: „Naszym zadaniem jest uzyskanie kompleksowego obrazu potencjalnego wpływu produktu na środowisko, aby systematycznie identyfikować możliwości optymalizacji oparte na danych. Nie chodzi tylko o emisję ekwiwalentów CO₂, ale o każdy potencjalny wpływ na klimat, glebę, wodę, powietrze oraz zdrowie ludzi i zwierząt.” W tym celu informacje zbierane są w około dziesięciu kluczowych obszarach, takich jak: gazy cieplarniane, niszczenie warstwy ozonowej, fotochemiczne tworzenie ozonu, zakwaszenie, emisja substancji odżywczych oraz toksyczność dla ludzi. Ocena cyklu życia obejmuje około 50 kategorii, z których każda posiada własną jednostkę miary.
W Bad Arolsen każdego roku produkuje się miliony strzykawek. Ich wpływ na środowisko można teraz precyzyjnie oszacować.
“Naszym celem jest uzyskanie kompleksowego obrazu potencjalnego wpływu produktu na środowisko.”
Chociaż z teoretycznego punktu widzenia wszystko jest jasne, trudność tkwi w szczegółach praktycznych. L. Glaess wyjaśnia: „Pracujemy nad zbieraniem danych na temat wpływu naszych produktów. Ustrukturyzowane i przeanalizowane dane dostarczają informacji o tym, gdzie znajdują się najlepsze możliwości optymalizacji, wskazując drogę do wykorzystania nowych technologii”.
Zaletą analizy cyklu życia (LCA) jest to, że zestawia ona różne parametry, w tym zużycie materiałów, zasobów, ilość odpadów i recykling, w kompletną wartość, taką jak ekwiwalent CO2.
Dr Tobias Viere z Instytutu Ekologii Przemysłowej Uniwersytetu w Pforzheim jest światowej sławy ekspertem w dziedzinie analizy cyklu życia (LCA). Wyjaśnia on szczególny status technologii medycznej w tym kontekście: „Oceny cyklu życia istnieją od dekad, ale głównie w branżach uważanych za szczególnie problematyczne dla środowiska, takich jak przemysł chemiczny czy motoryzacyjny”. Dr T. Viere twierdzi, że istniały dwa główne powody, dla których przez tak długi czas nie dotyczyły one opieki zdrowotnej: „Po pierwsze, branża ta jest ściśle regulowana. Różnorodne przepisy dotyczące sterylności czy utylizacji odpadów zakaźnych oznaczają, że potencjał zmian jest bardzo ograniczony. Po drugie, produkty medyczne nie są towarami konsumpcyjnymi. Mówimy tu o zdrowiu ludzi, a w przypadku konieczności wyboru, zawsze ma ono najwyższy priorytet". Niemniej jednak zauważa on, że obecnie w opiece zdrowotnej zachodzi zmiana w sposobie myślenia. „Zdajemy sobie sprawę, że można utrzymać wysokie standardy, jednocześnie czyniąc cykl życia bardziej zrównoważonym”.
“Produkty medyczne to nie zwykłe towary konsumpcyjne. Mówimy tu o zdrowiu ludzi, a w przypadku konieczności wyboru, zawsze ma ono najwyższy priorytet.”
Jednym z zadań Bjoerna Guenthera jest zbieranie danych w B. Braun. Jako ekspert ds. materiałoznawstwa w dziale wstępnego rozwoju, był odpowiedzialny za przygotowanie pilotażowych ocen cyklu życia (LCA) dla kilku produktów z portfolio B. Braun — w tym dwóch strzykawek Omnifix®. Kiedy w 2019 roku rozpoczął zbieranie danych, nie spodziewał się, jak wymagające będzie to zadanie. „Naszym celem było przedstawienie całego cyklu życia — od pozyskania surowców po utylizację — w każdej kategorii wpływu. Łącznie musieliśmy zebrać około 300 punktów danych dla każdego artykułu” - wyjaśnia B. Guenther. Najprościej było rozpocząć od początku cyklu, czyli od dostawców surowców. ALMO kupuje niemal 30 różnych formuł granulatu z tworzyw sztucznych, pochodzących od wielu producentów. Ponieważ przemysł tworzyw sztucznych miał już pewne doświadczenie z ocenami LCA ze względu na wymagania rynkowe, B. Guentherowi udało się pozyskać wysokiej jakości dane.
Niektóre etapy cyklu życia produktu mogą sprzyjać fotochemicznej produkcji ozonu.
/
W tej kategorii rejestrowany jest dopływ składników odżywczych do wód.
/
Zakwaszenie wody i powietrza, przedstawione z podziałem na etapy cyklu życia produktu.
/
“Musieliśmy zebrać około 300 punktów danych dla każdego artykułu, a w przypadku niektórych danych, musieliśmy przeprowadzić naprawdę dużo badań.”
Potem sprawy zaczęły się komplikować. Heiko Meuser, menedżer ds. EHS w ALMO odpowiedzialny za oceny LCA, wyjaśnia: „Na hali produkcyjnej mamy 55 wtryskarek oraz 25 linii do nadruku, montażu i pakowania. Musieliśmy uzyskać indywidualne dane dotyczące zużycia energii z liczników podłączonych do każdej maszyny.” Na bieżąco należało oceniać, które dane trzeba rejestrować. Pomocne okazały się w tym kryteria normy ISO 14044. „Każda z maszyn jest niesamowicie złożona i teoretycznie powinno się przeprowadzać osobną ocenę LCA dla każdego komponentu. To jednak mogłoby być mylące, a w praktyce również nieistotne, biorąc pod uwagę ogromną skalę produkcji.” Wyjątki od tej zasady musiały jednak zostać jasno określone i udokumentowane, zgodnie z wytycznymi LCA.
W innych obszarach było to jeszcze bardziej skomplikowane, ponieważ tylko 1% całkowitego śladu środowiskowego może pozostać nieudokumentowany. „Odkryliśmy, że ilość alkoholu etylowego używanego do czyszczenia maszyn wcale nie jest pomijalna,” wspomina B. Guenther. „Dlatego uwzględniliśmy ten czynnik i obliczyliśmy jego wpływ dla każdego artykułu.”
Skąd pochodzą surowce? Ile energii wymaga produkcja? Jak przebiega utylizacja? Na pytania tego typu odpowiada ocena cyklu życia produktu (LCA).
“W fabryce mamy 55 wtryskarek oraz 25 linii do nadruku, montażu i pakowania. Musieliśmy określić indywidualne zużycie energii elektrycznej, instalując liczniki przy każdej maszynie.”
Jeszcze trudniejsze okazało się zebranie i opracowanie danych dotyczących strzykawek oraz ich utylizacji.
„Dostarczamy do 140 krajów,” wyjaśnia B. Guenther. „I oczywiście strzykawki nie trafiają wyłącznie do dużych szpitali w stolicach, ale również do małych placówek na terenach wiejskich, często w mieszanych przesyłkach.” W takich przypadkach można posługiwać się jedynie średnimi wartościami i szacunkami. Dotyczy to również utylizacji — jednej z najważniejszych kategorii w analizie LCA.
„W Niemczech obowiązujące przepisy wymagają, aby wszystkie skażone produkty były po użyciu poddawane recyklingowi termicznemu” - tłumaczy L. Glaess. W innych krajach, np. w Afryce czy Azji, nie zawsze tak się dzieje. Tam odpady medyczne mogą trafiać na wysypiska, co prowadzi do uzyskania zupełnie innych wyników w poszczególnych kategoriach wpływu.
Przy obliczaniu tych bardzo złożonych, indywidualnych kategorii wpływu, B. Guenther i H. Meuser mogą polegać na narzędziu, które niedawno stało się dostępne dla B. Braun: oprogramowaniu LCA od holenderskiego startupu Ecochain. B. Braun rozpoczął współpracę z Ecochain w 2022 roku w ramach programu B. Braun Accelerator, gdzie młoda firma zaprezentowała swoje kompetencje.
Oprogramowanie przekonało B. Guenthera: „Samodzielne obliczenie wpływu w poszczególnych kategoriach byłoby niemożliwe. Zamiast tego wprowadzamy nasze dane do systemu — takie jak ilość granulatu czy długość i rodzaj transportu — a efekty są precyzyjnie obliczane według kategorii wpływu.”
Produkcja wielorazowych nożyczek chirurgicznych w zakładzie B. Braun w Penang. Zapotrzebowanie na energię również może być tutaj precyzyjnie obliczone.
Marius Menyhart, kierownik projektu LCA w Aesculap w Tuttlingen (Niemcy), to kolejny pracownik mający doświadczenie z oprogramowaniem Ecochain. Jego zadaniem było opracowanie oceny cyklu życia dla dwóch modeli nożyczek chirurgicznych. Oba produkty były wytwarzane w zakładzie B. Braun w Penang (Malezja). Jedyna różnica? Jeden z nich to produkt jednorazowy, a drugi wielokrotnego użytku. Podobnie jak B. Guenther i H. Meuser w przypadku jednorazowych strzykawek Omnifix®, M. Menyhart musiał szczegółowo przeanalizować proces produkcji, użytkowania i utylizacji nożyczek. „Doszło do tego, że odwiedziliśmy firmę zajmującą się utylizacją w Zagłębiu Ruhry, aby dowiedzieć się, jak dokładnie postępują ze zużytymi nożyczkami” - powiedział M. Menyhart. Po zakończeniu badań wyniki okazały się całkowicie przewidywalne. „Zgodnie z moimi oczekiwaniami, nożyczki wielorazowe okazały się bardziej zrównoważone niż wariant jednorazowy” - wyjaśnił. „Po kilku użyciach ich wpływ na środowisko był porównywalny z nożyczkami jednorazowymi. Ale ponieważ ich okres użytkowania może być bardzo długi, ogólny obraz jest znacznie bardziej zrównoważony.”
Jednak wyjaśnił, że to tylko jedna część zastosowania: „Oba modele mają różne przeznaczenie. Wersja wielorazowa musi być myta, dezynfekowana i sterylizowana przed użyciem. Dlatego model jednorazowy jest jedynym rozsądnym wyborem np. do zestawu pierwszej pomocy.”
“Aby dowiedzieć się, jak dokładnie postępuje się ze zużytymi nożyczkami, musieliśmy udać się do firmy zajmującej się utylizacją odpadów w Zagłębiu Ruhry.”
Wstępne obliczenia dostarczyły wystarczająco dużo doświadczeń, by wdrożyć ocenę cyklu życia (LCA) w większości obszarów B. Braun. „Celem etapu pilotażowego było sprawdzenie, jak czasochłonne jest początkowe zbieranie danych. Okazało się, że w niektórych aspektach wymaga to znacznego nakładu czasu” - powiedziała L. Glaess. Jednak z każdą kolejną oceną LCA proces staje się łatwiejszy. Biorąc pod uwagę tysiące produktów dostępnych w ofercie B. Braun, musi ona być traktowana jako projekt długoterminowy. L. Glaess nadal uważa, że w ciągu najbliższych kilku lat uda się uzyskać istotny wgląd w cykle życia produktów z portfolio B. Braun oraz wynikający z tego potencjał do optymalizacji.
„Nie przeprowadzamy tych ocen tylko po to, żeby się w nich doskonalić” - podkreśla. „Zawsze mamy jasno określony cel. Jakie rodzaje optymalizacji energetycznej rzeczywiście poprawiają produkcję, a jakie nie? Czy opakowania nadające się do recyklingu faktycznie prowadzą do niższej emisji CO₂e? Czy użycie mniejszej ilości materiału daje na tyle dużą poprawę, że można pominąć inne wymagania? Jaki procent wpływu pochodzi z transportu?
Do odpowiedzi na te pytania potrzebujemy danych, danych i jeszcze raz danych — zbieranych systematycznie i analizowanych w uporządkowany sposób.”