Zdrowe odżywianie z chorobą nerek

Jeśli organizm ludzki w przypadku niewydolności nerek wytwarza mniej moczu , ważne jest, aby nie pić zbyt dużo, aby zapobiec gromadzeniu się niebezpiecznych płynów pomiędzy sesjami dializy. Twój zespół medyczny poinformuje Cię, ile możesz pić dziennie bez ryzyka powikłań. Niektórzy pacjenci lubią pić z butelek, aby kontrolować przyjmowanie płynów. Niezależnie od metody, którą stosujesz, pamiętaj o monitorowaniu ilości wypijanych napojów.

Zobacz także FAQ (często zadawane pytania) poniżej.

Kiedy cierpisz na niewydolność nerek, organizm często nie jest już w stanie skutecznie regulować poziom sodu (soli). Sód może przyczyniać się do wysokiego ciśnienia krwi i powodować uczucie pragnienia, a tym samym prowadzić do większego spożywania napojów. 

• Podczas gotowania należy używać tylko niewielkich ilości soli. Stosowanie ziół i innych przypraw pomoże Ci ograniczyć sól.
• Nie dodawaj soli do potraw przy stole.
• Jedząc orzechy lub przetworzoną żywność, np. pizzę, upewnij się, że zawierają one tylko niewielką ilość soli – poza tym, ogólnie rzecz biorąc, orzechy makadamia są lepsze od innych odmian orzechów.

Podwyższone stężenie fosforanów może w dłuższej perspektywie powodować odkamienianie kości i arteriosklerozę. Aby chronić naczynia krwionośne i kości, należy dostosować codzienne spożycie fosforanów do indywidualnych potrzeb. Większość przyjmowanych przez nas fosforanów znajduje się w białkach, np. w mięsie i mleku. Ważne jest również, aby przyjmować leki wiążące fosforany zgodnie z zaleceniami. Jeśli planujesz duże spożycie fosforanów, np. w związku z planowanym grillem, koniecznie zapytaj swojego lekarza, jak tego dnia przyjmować leki wiążące fosforany.

Jeśli nerki nie wydalają wystarczającej ilości potasu, poziom potasu we krwi może wzrosnąć (hiperkaliemia), np. po spożyciu pokarmów bogatych w potas. Hiperkaliemia jest bardzo niebezpiecznym stanem i może powodować zagrażające życiu zaburzenia rytmu serca. Często dzieje się to bez żadnych objawów, co w dużym stopniu przyczynia się do jej groźnego charakteru. Nawet pacjentom, którzy nigdy wcześniej nie cierpieli na hiperkaliemię, zagraża pojedynczy epizod tego zaburzenia. Lekarz poinformuje Cię, jak kontrolować swój poziom potasu.

Białko jest ważnym składnikiem odżywczym dla wielu funkcji organizmu. Jako pacjent dializowany będziesz potrzebować wystarczającej ilości białka w swojej diecie. Jednak większość białek jest bogata w fosforany. Twoja dieta powinna zawierać wystarczającą ilość białka, a niezbyt dużo fosforanów. Personel dializujący poinformuje Cię, ile i jakie rodzaje białka są dla Ciebie odpowiednie.

W miarę możliwości należy unikać przetworzonych i przygotowanych potraw, ponieważ często dodaje się sól w celu nadania smaku. Podczas spożywania przetworzonych produktów spożywczych należy sprawdzić etykiety pod kątem zawartości soli i sodu. Im niższy poziom soli lub sodu na liście składników, tym lepiej. Nie zapomnij sprawdzić, ile soli spożyłeś od ostatniej dializy.  Podczas jedzenia w restauracji można zapytać o zawartość soli, fosforanów i potasu. Zazwyczaj jednak lepiej jest sprawdzić tę zawartość samodzielnie, korzystając z zestawień dietetycznych.

Możesz pomóc swojemu organizmowi, odpowiednio przygotowując jedzenie. Nawet niektóre produkty spożywcze zawierające dużą ilość potasu, np. ziemniaki i owoce, można jeść, jeśli są prawidłowo przygotowane. Przed jedzeniem umieść je w wodzie, aby wypłukać potas. Przed jedzeniem włóż je do wody, aby wypłukać z nich potas. Ogólnie rzecz biorąc, samodzielnie przygotowana, świeża żywność pozytywnie wpłynie na Twoje samopoczucie.

W przypadku przewlekłej choroby nerek, zwłaszcza we wczesnych stadiach, zbilansowana dieta może być niezbędna dla zachowania dobrego samopoczucia i uniknięcia dalszych powikłań. Jednak dieta nie pomaga w poprawie funkcji nerek jako takiej. Wspólnie z lekarzem i dietetykiem opracuj plan diety, który jest odpowiedni dla Ciebie i Twoich osobistych celów żywieniowych.

Fosforan występuje w wielu produktach spożywczych. Nerki zazwyczaj utrzymują równowagę, usuwając nadmiar danego składnika, gdy w organizmie jest go zbyt dużo. Fosforan jest niezbędny do utrzymania zdrowych kości, naczyń krwionośnych, skóry i innych. Wysoki poziom fosforanów może powodować swędzenie i ból oczu. Fosforan występuje w wielu produktach spożywczych. Nerki zwykle utrzymują równowagę, usuwając ją, gdy jest jej za dużo w organizmie. Jest potrzebny do utrzymania zdrowych kości, naczyń krwionośnych, skóry i innych. Wysoki poziom fosforanów może powodować swędzenie i ból oczu. Stale wysoki poziom fosforanów może powodować wzrost poziomu PTH (hormonu przytarczyc), co powoduje długotrwałe uszkodzenie kości. Jeśli Twój poziom fosforanów jest wysoki, zostaniesz poproszony o przestrzeganie diety o niskiej zawartości fosforanów i mogą zostać przepisane Ci tabletki wiążące fosforany. Nazywa się je środkami wiążącymi fosforany. Twój dietetyk doradzi Ci w zakresie diety i takich kwestii, jak ograniczenie produktów mlecznych i właściwej pory przyjmowania środków wiążących fosforany. 

Jedną z głównych funkcji nerek jest równowaga płynów w organizmie. W przypadku niewydolności nerek powszechnym problemem jest to, że organizm nie pozbywa się nadmiaru płynu. To z kolei powoduje przeciążenie płynami, które może powodować wysokie ciśnienie krwi, długotrwałe uszkodzenie naczyń krwionośnych, a nawet uszkodzenie serca. Ograniczenie płynów zależy od wydalanego moczu, który z czasem może się zmniejszać. Twój zespół opiekuńczy poinformuje Cię, ile możesz pić.

Aby utrzymać pragnienie pod kontrolą, równomiernie rozprowadź przyjmowane płyny w ciągu dnia, używając małych kubków. Możesz także płukać gardło wodą z lodem, ssać kostki lodu (które zawierają 10–15 ml płynu na kostkę) lub żuć gumę. Unikaj soli i słonych potraw, m.in. chipsy, bekon i zupy, ponieważ wzmagają one pragnienie. Pamiętaj, żeby uważać na ukryte płyny, m.in. woda do tabletek, sosy, kremy i mleka do płatków śniadaniowych.

Zapotrzebowanie na płyny dla każdego pacjenta obliczane jest na podstawie ilości wydalanego moczu plus 500 ml w ciągu 24 godzin. 500 ml w przybliżeniu pokrywa utratę płynu przez skórę i płuca. Przyrost masy ciała pomiędzy sesjami dializ nie powinien przekraczać 1–1,5 kg w przypadku jednodniowej przerwy i 1,5–2,5 kg w ciągu 2–3 dni. Ogólnie rzecz biorąc, im jesteś mniejszy, tym mniej powinieneś przybierać na wadze.

Jeśli wypijesz za dużo płynu pomiędzy zabiegami dializ, może to prowadzić do nadmiernej ilości płynów w organizmie, zwanej przeciążeniem płynowym. Jednakże podczas dializy, ze względu na konieczność usunięcia nadmiaru płynu, może wystąpić spadek ciśnienia krwi. Nazywa się to niedociśnieniem. Niedociśnienie może powodować złe samopoczucie i zawroty głowy, a nawet może zaszkodzić. Dlatego ważne jest przestrzeganie zalecanej dawki płynów, aby utrzymać niewielki przyrost masy ciała między dializami. Może to pomóc chronić pacjenta podczas dializy.

Kiedy rozpoczniesz dializę, usłyszysz o swojej suchej masie ciała. Jest to waga, jaką powinno mieć Twoje ciało bez nadmiaru płynów. Jest to również waga wykorzystywana do obliczenia ilości płynów, które przybrałeś pomiędzy sesjami dializy, a zatem ile należy usunąć podczas każdej sesji dializy. Twoja sucha masa ciała może zmieniać się w czasie. Może zaistnieć potrzeba zwiększenia dawki po kilku miesiącach, jeśli zaczniesz jeść więcej i poczujesz się lepiej. Może być jednak konieczne zmniejszenie jej w przypadku złego samopoczucia i utraty wagi.

Jeśli zawartość wody w organizmie osiągnie wysoki poziom, gromadzący się płyn powoduje obrzęk ciała, zwykle zaczynający się od kostek, pod wpływem grawitacji, co może rozprzestrzeniać się po całym ciele. Nieleczony nadmiar płynu może osadzić się w płucach, powodując stan zagrażający życiu zwany obrzękiem płuc. Duszność jest jednym z głównych objawów tej choroby. Może powodować uszkodzenie płuc, serca i innych narządów. Możemy spróbować usunąć nadmiar płynu za pomocą dializy, ale częste i znaczące wzloty i upadki mogą spowodować trwałe uszkodzenia i spowodować chroniczne problemy z oddychaniem i sercem.

Ograniczenie płynów jest dla wielu pacjentów jednym z najtrudniejszych aspektów dializy i nie jest łatwe. Istnieje jednak kilka wskazówek, których możesz przestrzegać, aby pomóc sobie przez cały dzień.

• Upewnij się, że wiesz, jakie jest Twoje ograniczenie płynów. Jeśli nie masz pewności, zapytaj swój zespół opiekuńczy
• Unikaj jedzenia słonych pokarmów, ponieważ wzmagają pragnienie
• Użyj mniejszego kubka lub szklanki. Lepiej mieć pełną małą szklankę niż połowę dużej
• Jeśli używasz tej samej filiżanki, wiesz, ile możesz wypić w ciągu dnia. Ale upewnij się, że wiesz jaka jest jej pojemność
• Niektórzy ludzie ssą kostki lodu (ale pamiętaj, że ma to być część ograniczania płynów) lub ssą gotowane słodycze, jeśli są spragnieni (uważaj, jeśli masz cukrzycę).
• Uważaj na ukryte płyny w produktach spożywczych, takich jak arbuzy, melony, zupy, sosy i mrożone przysmaki, takie jak lody. To wszystko zawiera dużo płynu.
• Gotowane słodycze mogą również zmniejszyć uczucie pragnienia. Ale pamiętaj, że zawierają cukier.